14.11.2016 Грамадства

 

 

Святары Царквы Узвышэння Святога Крыжа ў прысутнасці Надзвычайнага і Паўнамоцнага пасла Польшчы Конрада Паўліка, выконваючага абавязкі генеральнага консула Польшчы ў Брэсце Славаміра Мисяка і грамадскасці адслужылі імшу па памерлым і асвяцілі надмагілкі, адрэстаўраваныя на сродкі Сенату і Міністэрства культуры і нацыянальнай спадчыны Польшчы. Людзі, якія сабраліся тут, сталі ўдзельнікамі гістарычнай экскурсіі па каталіцкім некропалі, якую правёў краязнаўца некрапаліст Іван Чайчыц.

 

Ён распавёў пра гісторыю могілак, якая бярэ свой пачатак з 30-х гадоў XIX стагоддзя, калі ў сувязі з будаўніцтвам Брэсцкай крэпасці горад быў перанесены на ўсход. А сканчаюцца могілкі пахаваннямі 50-х гадоў савецкага часу.

 

Адзін з эпізодаў з яго вывучэннем звязаны з пошукам магілы маладога лётчыка Рамана Лямпе, які трагічна загінуў у 1934 годзе і пахаваны на могілках, дзе было ўстаноўлена надмагілле ў выглядзе вінта самалёта. З часам драўляны прапелер рассыпаўся, і на магіле застаўся толькі металічны крыж. І толькі дзякуючы старажылу Уладзіміру Мікалаевічу Губенка, які захаваў у свой час на сваім малюнку тую магілу ў першапачатковым выглядзе і, дарэчы, які прыйшоў на могілкі у той дзень, Івану Чайчыц ўдалося адшукаць гэтае пахаванне.

 

У той жа дзень польскае консульства запрасіла гараджан на прэзентацыю першага маляўнічага і добра ілюстраванага буклета Івана Чайчыца аб каталіцкім некропалі ў Брэсце. Даследчык пяць гадоў па крупінках збіраў матэрыялы для яго: працаваў у архівах і вёў з імі перапіску, сустракаўся са старажыламі ... 250 асобнікаў буклета, выдадзенага ў Брэсце на сродкі Генконсульства, прысвечанага гісторыі і культурнай каштоўнасці могілак, могуць служыць таксама даведнікам. У ім ёсць план з указаннем размяшчэння пахаванняў і інфармацыяй аб памерлых.

 

На прэзентацыі, у прыватнасці, Конрад Паўлік павіншаваў усіх са стварэннем першай навуковай публікацыі аб каталіцкім некропалі ў Брэсце, які будзе ацэнены гараджанамі і турыстамі з Польшчы. «Дзякуй за памяць пра Брэст і яго жыхароў мінулых часоў, - сказаў ён. - Перакананы, што гэта павялічыць прывабнасць гэтага рэгіёну і станоўча паўплывае на развіццё трансгранічнага супрацоўніцтва паміж Польшчай і Беларуссю як на ўзроўні міжасабовых адносін, так і на ўзроўні органаў дзяржаўнага кіравання і самакіравання. Гістарычная і культурная каштоўнасць каталіцкіх могілак у Брэсце бясспрэчная. Надмагіллі даюць даследчыкам вялікія дадзеныя аб папярэдніх пакаленнях. Тут захаваліся выдатныя ўзоры мемарыяльнай архітэктуры, малых архітэктурных формаў і пахавальных абрадаў XIX-XX стагоддзяў. Дзякую каманду польскіх рэстаўратараў, а таксама «Брэсцкае спецпрадпрыемства», якія займаліся аднаўленнем гэтага некропаля. Мы ідзем да таго, што беларуска-польская мяжа сапраўды аб'ядноўвае, а не дзеліць нашы народы. А ў жыхароў па абодва бакі граніцы з'явіўся яшчэ адна нагода, каб перасекчы яе, пераадольваць стэрэатыпы, развіваць усебаковае супрацоўніцтва і выбудоўваць рэальнае добрасуседства, напоўненае канкрэтным зместам ».

 

Іван Чайчыц на прэзентацыі сказаў, што людзі, якія вывучаюць некропалі, самыя жыццярадасныя. «Гісторыя любога некропаля складваецца з фактаў, падзей, імёнаў, успамінаў і жывых апавяданняў, - сказаў краязнаўца. - Упершыню пераступіўшы парог каталіцкага некропаля, паўстала жаданне зрабіць яго гістарычную хроніку. Мне здавалася, што я павінен спасцігнуць нейкую таямніцу жыцця і смерці чалавека. А яго спачын найвялікшая таямніца ».

 

Старшыня Брэсцкага гарсавета дэпутатаў Мікалай Красоўскі падкрэсліў важнасць мерапрыемства, якое будзе спрыяць умацаванню суседскіх сувязяў, развіццю культурнай спадчыны, гісторыі нашага горада. «У культуры і памяці няма межаў, таму мы сёння разам, - адзначыў ён. - Тэма некропаля вельмі актуальная ў Брэсце. Гарадскі савет дэпутатаў займаецца тым, каб удыхнуць жыццё яшчэ ў Трышынскі некропаль. Упэўнены, што гэтае мерапрыемства будзе добрым плацдармам для таго, каб пераняць вопыт і працягваць гэтую працу на іншых гістарычных могілках горада».

 

Як паведаміў Іван Чайчыц, даследаванне пахаванняў каталіцкіх могілак у Брэсце будуць працягвацца. Спадзяемся, што ён адкрые яшчэ не адну таямніцу пра годных людзей горада над Бугам, якія жылі ў розныя часы і эпохі.