22.12.2016 Грамадства

 

 

Яшчэ ў далёкім 2000 годзе Васіль вырашыў адкрыць візу ў Аргенціну. Чаму менавіта туды? Таму што ён, па-першае, выконваў запавет бацькі - знайсці яго брата і сястру, якія разам з мамай эмігравалі туды яшчэ пры Польшчы, у 1937 годзе. Па-другое, тады яшчэ 47-гадовы чалавек, глыбока веруючы чалавек, хацеў наведаць там святыя месцы праваслаўнай царквы. Па-трэцяе, тады інжынер па электразабеспячэнні аддзела адукацыі Брэсцкага райвыканкама са сціплым заробкам у 120 рублёў хацеў зарабіць і пазнаёміцца з экзатычнай краінай.

 

 

У 1937 годзе, дзядуля, дзядзька, цётка і іх мама з айчымам, якія жылі ў Польшчы ў вёсцы Дурычы (цяпер Знаменка Брэсцкага раёна), па польскіх пашпартах эмігравалі ў Аргенціну з Гданьска, і тры месяцы плылі туды параходам. Там тады давалі зямлю і лес, колькі душа пажадае, толькі б змаглі іх апрацаваць. Бацька-франтавік, узнагароджаны баявымі ордэнамі і медалямі, пасля вайны працаваў старшынёй калгаса тым ня менш не меў ніякіх ільготаў ... Але потым з-за неўраджаю яго знялі са старшынства, а пры калектывізацыі абрэзалі ўсю зямлю і, нягледзячы на тое, што ў сям'і было пяцёра дзяцей, забралі ў калгас коней і кароў…

 

Яго бабуля з трэцяга класа вадзіла Васіля ў храм, што ў вёсцы Прылукі, а сама разам з мамай не раз хадзіла пешшу ў Пачаеўскую лаўру. А прадзед Раман быў царкоўным старастам і панамаром царквы вёскі Медна. У Страдзечах Васіль скончыў сярэднюю школу, потым паступіў у Пружанскі сельгастэхнікум, пасля якога атрымаў накіраванне на працу ў Брэсцкі райвыканкам...

 

Да першай паездкі за мяжу бацька Васіля памёр, а маці-пенсіянерка жыла ў горадзе ў дачкі. Валакіта цягнулася доўга. Для афармлення выязных дакументаў яму рыйшлося тройчы ездзіць у Мінск - у міністэрства замежных спраў, юстыцыі, а ў першапрэстольную ажно пяць разоў!

 

 

Трапіўшы ў Аргенціну, яму давялося прайсці цярністы шлях. У аэрапорце Буэнас-Айрэса яго сустрэў сябар-аднакашнік па Пружанскаму сельгастэхнікуму і яго жонка. На першы час яны далі яму прытулак, а потым, каб не ствараць ім незручнасці, ён вымушаны быў з'ехаць у гатэль, калі скончыліся грошы - ён спазнаў свае «універсітэты».

 

Начаваў у таннай начлежцы. А днём, не разумеючы па-гішпанску а ні слова, не маючы ніводнага песа на метро, Васіль ў пошуках працы намотваў штодня ў вялізным горадзе дзесяткі кіламетраў - да крывавых мазалёў на нагах.

 

З ночлежкі ён патрапіў у «Агар» - бясплатны гатэль для бедных, адкуль яго чамусьці вытурылі больш агрэсіўныя канкурэнты. Потым яму прыглянуўся занядбаны аўтамабіль, у які залазіў на ноч і ляжаў да раніцы, галавы не падымаў, каб яго не заўважыў паліцэйскі патруль. Так мінула паўтара года.

 

Але на вуліцах Буэнас-Айрэса за душу бралі мелодыі аргентынскага танга, якія гучалі ўжывую і ад якіх сціскалася сэрца. Пад іх навучалі танго прафесійныя танцоры. Перабіваўся выпадковымі заробкамі. Давялося па начах адкрываць дзверы таксі пасажырам, якія прыязджаюць на чыгуначны вакзал, працаваць грузчыкам мэблі ў прыватным агенцтве, электрамантажнікам ў грэцкай царкве, электрыкам у аўтасэрвісе, вулічным прадаўцом кавы, ахоўнікам кітайскага супермаркета, электрамеханікам на хлебазаводзе і мясакамбінаце. Аднойчы ўладкаваўся ў армянскую ювелірную майстэрню, дзе з раніцы да вечара вырабляў кольцы і пярсцёнкі. Рукі былі абпаленыя ад працы з калёным металам.

 

Нарэшце, безжурботны Васіль знайшоў працу інжынера-будаўніка ў нафтавай фірме, якая давала яму зарабляць 1000 даляраў у месяц. Назапашваў заробленыя сваім гарбом грошы, каб купіць авіябілет і прыляцець дадому, у Брэст. Але прыбытковае месца працы вымушаны быў пакінуць у сувязі з цяжкай хваробай маці, з-за якой яе паралізавала, і яна страціла зрок.

 

 

Аднойчы па прыездзе ў горад над Бугам ён пасля наведвання Свята-Мікалаеўскай царквы пазнаёміўся з мілавіднай брэстчанкай Алёнай, выкладчыцай сярэдняй школы. Жанчына аказалася такой жа аматаркай падарожжаў, і ён паабяцаў ёй паказаць тры краіны: Аргенціну, Бразілію і Парагвай. Алена пагадзілася.

 

Тое незабыўнае падарожжа ў 2006-2007 гадах ўмацавала іх пачуцці адзін да аднаго. Яны пабраліся ў Буэнас-Айрэсе, у праваслаўнай царкве Маскоўскага патрыярхату. І ён прапанаваў ёй вясельнае падарожжа! Яны ўбачылі зялёна-блакітную Атлантыку, залацістыя пляжы і марскіх коцікаў, якіх кармілі з рукі, папугаяў у парках і лясах, каляровыя вясёлкі каскаду вадаспадаў Бразіліі, бананавыя плантацыі і ручных малпаў Парагвая, якіх прадавалі ў кошыках, як шчанюкоў на Брэсцкім рынку. Адначасова зараблялі сабе на жыццё: Алена - прадаўцом у кітайскім супермаркеце, хатняй прыслугай ў сям'і адваката, а Васіль - ахоўнікам і электрамеханікам. У 2007 годзе яны вярнуліся ў родны горад над Бугам. Алена засталася з бацькамі, а Васіль вярнуўся чарговы раз у Аргенціну. Зараз яны выхоўваюць дачушку, якой ідзе сёмы год. Але яго ўвесь час цягне ў Аргенціну, дзе ён сербануў нямала патрэб і бедаў. Чым гэта патлумачыць?

 

- Гэтае жаданне ад мяне не залежыць, - кажа ён. - Калі я езджу - значыць, жыву, як той казаў, старасць мяне дома не застане. Працягваю цярністы шлях беларуса. Наогул добра жыць там, дзе добрыя людзі. Аргентынцы ў большасці сваёй шчырыя, добрыя, добразычлівыя і па-боску ставяцца да іншаземцаў: апранаюць, кормяць, будуюць бясплатныя сталовыя, не зважаючы на нацыянальнасць і сацыяльнае становішча. Там - выдатнае чыстае паветра, а клімат такі, што бамжы па начах спяць на голай зямлі і пры гэтым не хварэюць.

 

Там, у правінцыі Буэнас-Айрэс, ён знайшоў «сляды» свайго дзядзькі і цёткі, але для афармлення дакументаў аб месцы іх пахавання трэба за грошы наняць адваката. Дзевятую паездку за мяжу ён пачаў з цягніка Брэст-Забалоцце, потым пажыў у Кіева-Пячэрскай лаўры, бамжаваў у аэрапорце Унукава ў Маскве, дзе яго абчысцілі, як ліпку.

 

 

Паверыўшы ў Бога, ён прайшоў шлях пакут, якія, кажуць, ачышчаюць душу і робяць яе стойкай да жыццёвых бед і нягод. Як сапраўдны паломнік, ён не ехаў у складзе групы, а ішоў самотна на пакаянне, да спаведзі і прычашчэння. Наведваў царквы Буэнас-Айрэса - праваслаўную царкву Маскоўскай патрыярхіі, праваслаўную замежную, сербскую. Спыняўся ў кляштарах не на дзень, а на два-тры тыдні. Там жыў і дапамагаў манахам ў працы. І там, і ў каталіцкіх храмах яго кармілі бясплатнымі абедамі, давалі садавіну, касцюмы, кашулі, абутак, не пытаючыся, хто ён і адкуль. А ў жніўні 2014 года наведаў чарговы раз Брэст і, калі вяртаўся ў Аргенціну, сеў у самалёт Масква - Стамбул - Буэнас-Айрэс. Па прыездзе туды наведаў праваслаўную царкву Пакровы найсвяцейшай Багародзіцы на вуліцы Бульнес, дзе калісьці браў шлюб з Алёнай, у праваслаўным храме на вуліцы Бразіль.

 

Чым большы смутак, тым бліжэй Бог, - кажа Васіль. - У цэрквах малюся за ўсіх жывых і памерлых. Хобі ў іншых - сабак разводзіць, а ў мяне - паломніцтва. Пасля літургіі ў праваслаўным храме Мікалая Цудатворца ў Аргентыне кормяць бясплатна, як Бог загадаў, а ў праваслаўным храме ў Каракасе чуваць спевы анёла на клірасе, б'юць званы. Зямное жыццё - міраж, імгненне, секунда. Спяшайцеся выратаваць душу грэшную. Бог - гэта любоў да бліжняга, маліцеся за ворагаў, любіце іх - тады толькі атрымаеце божую ласку. - Лёс вам спрыяе? - Так, я адчуваю вельмі моцную абарону, - адказвае Васіль. - Гэта асабліва адчуваеш, калі знаходзішся за мяжой, калі навокал «ландроны», якія пагражаюць забойствам. Быў такі выпадак. Калі дырэктар кафэ не заплаціў мне за працу і я стаў спрачацца, ён выклікаў паліцыю, якая хацела мяне забраць. У той момант у мяне не было абароны, я ўстаў у адзіночку і ўспомніў пра Бога. Тры разы спакойна прамовіў: "Ды паўстане Бог!» І перахрысціў паліцэйскіх. Тыя разгарнулі сваю машыну і з'ехалі дадому. А я засмяяўся ...

 

... Паехаў неяк брэсцкі паломнік ў Парагвай, у горад Кармэн Дэль Парана, дзе яго чакалі землякі-беларусы: Іван Сеньковец, Йосіф Жылаткоўскі і Аляксандр Галабурда. Яны маюць па 30 гектараў зямлі, па 200 кароў. Ураджай вырошчваюць круглы год: жыта, сою, бананы, манга, вінаград ... ... Распавёў, што не для ўсіх беларусаў там былі райскія шаты. Так, адзін з эмігрантаў Сцяпана Зінчук з вёскі Дурычы Брэсцкага раёну не вытрымаў цяжкай жыцця ў Парагваі, прабраўся без квітка на параход, які сыходзіць у Еўропу, і заявіў: «Хоць забіце і выкінеце ў моры, але я тут не застануся ні хвіліны!»

 

... другога эмігранта Васіля Андрыевіча ў свой час дэпартавалі з краіны толькі за тое, што ён, знаходзячыся добра нападпітку за столікам кафэ, ляснуў, што ён - камуніст, хоць ім не быў. А ў той час краінай кіраваў «чорны палкоўнік». Упарты Васіль даў рады адшукаць на Брэстчыне радню Сенькаўца, Жылаткоўскага, не наважыўся, Галабурды. І што крыўдна: ніхто не захацеў ехаць у Аргентыну да сваіх сваякоў.

 

- У нас у Беларусі пасля вайны людзі былі лепшыя, а зараз за бутэльку гарэлкі закапаюць маці родную. А ў Аргенціне людзі цяпер лепшыя ў 100 разоў: там няма паказухі, ніхто цябе не «падколвае», і ніякіх кпінаў адно над адным з-за сацыяльнага становішча. Там мільянеры ў простай вопратцы ходзяць, іх вонкава не адрозніш ад звычайных людзей. Там прастаўляюць віно проста так, па дабрыні душэўнай: пі, колькі хочаш, няма абмежаванняў, як у нас, мяшчанства - у пайцы. І на прадпрыемствах Аргенціны, Парагвая, Венесуэлы, дзе даводзілася працаваць, яго кармілі за кошт прадпрыемстваў. І наогул там, у Аргенціне, для яго права на жыццё больш адчувальна, чым у Беларусі. Там, здаецца яму, і неба больш блакітнае, і паветра саладзейшае. А сонца такое велізарнае, што радуешся світанкам і захадам. Калі пойдзе дождж, уся зямля тоне, але ад яго няма насмарку і горла не баліць. А на другі дзень усё высыхае, дыхаецца лёгка, на дрэвах спяваюць папугаі, і ў душы пануе спакой. А калі ў Брэсце пройдзе дождж, адразу простынешь або падхопіш грып. Так што цягне яго назад у Аргентыну, нягледзячы на ўсе выпрабаванні, якія там давялося перажыць. І вось ужо Васіль ў чарговы раз афармляе туды ўязную візу, каб зноў убачыць Буэнас-Айрэс, які стаў яму родным, пабадзяцца па Асьветленым сонцам вуліцах, праехацца ў метро, пасмяяцца з вулічнымі гандляркамі, памаліцца Богу ў праваслаўнай царкве Маскоўскай патрыярхіі ці ў праваслаўнай замежнай, сербскай ...